นาฬิกาชีวิต คืออะไร
“นาฬิกาชีวิต” (Biological Clock H50 Circadian Rhythm) คือระบบการทำงางามธรรรมชาติของร่างกาย ที่คอยบอกเวลาให้เซลล์ อวัยวะ และระบบต่าง ๆ ทำงานอย่างสอดคล้องกันในรอบ 24 ชั่วโมง โดยมีปัจจัยสำคัญคือ แสงแดด การนอนหลับอาหาร และกิจวัตรประจำวัน
หากเราปรับพฤติกรรมให้ตอดคลื่องกับนาฬิกาชีวิต ร่างกายจะเกิดสมดุล ฮอร์โมนทำงานปกติ ระบบภูมิคุ้มกัมกัมกันแข็งแรง เเละ ช่วยฟื้นฟูสุขภาพทั้งกายและใจ
หลักการทำงานของนาฬิกาชีวิต
- กลางวัน (Morning–Afternoon) ร่างกายตื่นตัว ฮอร์โมนคอร์ติซอลสูง เหมาะกับการทำงานที่ใช้พลัง สมาธิ และ
การออกกำลังกาย - กลางคืน (Evening–Night) ร่างกายผลิตฮอร์โมนเมลาโทนิน เพื่อเตรียมเข้าสู่การพักผ่อนและซ่อมแซมเซลล์
การทำงานแบบนี้ทำให้เรามึวงจรชีวิตที่สมดุล หากฝืน เช่น นอนดึก กินผิดเวลา หรือต้องทำงานกะตึก นาฬิกาชีวิตจะเสียสมดุล ส่งผลต่อสุขภาพระยะยาว
ตารางนาฬิกาชีวิตของร่างกาย
05.00-07.00 น.
ลำไส้ใหญ่ทำงาน ขับขอมชื่อออออกจากร่างกาย เหมาะแก่การขับถ่ายและตื่นนั้นนั้น
07.00-09.00 น.
กระเพาะอาหารแข็งแรงที่สุด ควรรับประทานอาหารเช้าที่มีคุณค่า
09.00-11.00 น.
ม้ามและตับอ่อนทำงานดี เหมาะกับการใช้สมาธิและพลังงาน
11.00-13.00 น.
หัวใจสูบฉีดเลือดมากขึ้น ควรพักผ่อนเบา ๆ หลังอาหารกลางวัน
13.00-15.00 น.
ลำไส้เล็กดูดซึมสารอาหาร ทำงานได้ดีที่สุด
15.00-17.00 น.
กระเพาะปัสสาวะและไดทำงานดี เหมาะกับการออกกำลังกายหรือทำกิจกรรมกลางแจ้ง
17.00-19.00 น.
ไตเก็บพลังงาน ร่างกายสดขึ้นอีกครั้ง เหมาะสำหรับการออกกำลังกายเบา ๆ หรือเดินเล่น
19.00-21.00 น.
ระบบหมุนเวียนเลือดทำงานเด่นชัด ควรผ่อนคลาย ไม่ควรใช้สมองหนักเกินไป
21.00-23.00 น.
ระบบต่อมไร้ท่อเริ่มซ่อมแซมเซลล์ ควรเตรียมตัวนอน
23.00-01.00 น.
ถุงน้ำดีและตับเริ่มทำงาน ฟื้นฟูร่างกาย ควรอยู่ในภาวะพักผ่อน
01.00-03.00 น.
ตับขับสารพิมออกจากเลือด การนอนหลับลึกในช่วงนี้สำคัญมาก
03.00-05.00 น.
ปอดทำงานเต็มที่ ช่วยฟื้นฟูพลัง เหมาะกับการหายใจลึก ๆ หรือทำสมาธิ
ประโยชน์ของการใช้ชีวิตตามนาฬิกาชีวิต
1. ช่วยให้นอนหลับสนิทขึ้น เพราะเมลาโทนินหลั่งตรงเวลา
2. ระบบย่อยอาหารสมดุล ลดโอกาสโรคกระเพาะและลำไส้
3. ภูมิคุ้มกันแข็งแรง ลดความเสี่ยงโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความต้น
4. สมาธิและอารมณ์ดีขึ้น เพราะสมองได้รับการพักผ่อนเพียงพอ
5. ฟื้นฟูสุขภาพระยะยาว เหมาะกับผู้ที่ต้องการป้องกันโรคและจะลอวัย
วิธีปรับชีวิตให้เข้ากับนาฬิกาชีวิต
- นอนและตื่นให้ตรงเวลา
- รับประทานอาหารตรงมื้อ
- ออกกำลังกายในช่วงที่ร่างกายมีพลัง
- รับแสงแดดยามเช้าเพื่อกระตุ้นนาฬิกาชีวิต
- ผ่อนคลายและทำสมาธิก่อนนอน
นาฬิกาชีวิต (Circadian Rhythm) เป็นระบบธรรมชาติที่ควบคุมสุขภาพของเรา หากเรือนรู้และปรับทฤติกรรมให้สอดดดดดล้องร่างกายจะสมดุล แข็งแรง และมีพลังชีวิตมากขึ้น
การใช้ชีวิตตามนาฬิกาชีวิต คือกุญแจสำคัญในการดูแลสุขภาพแบบองค์รวม (Holistic Heahb) และช่วยฟื้นฟูทั้งกายและใจอย่างแท้จริง